1. Quy mô khổng lồ của cuộc cách mạng
Trung Quốc đã đạt tới mức năng lực sản xuất điện mặt trời và gió với quy mô hiếm thấy. Tính đến cuối năm trước, nước này đã lắp đặt khoảng 887 gigawatt công suất điện mặt trời – gần gấp đôi tổng công suất của toàn châu Âu và Mỹ cộng lại.
Năm 2024, Trung Quốc sản xuất khoảng 1.826 terawatt-giờ điện gió và mặt trời – gấp năm lần lượng năng lượng chứa trong kho hạt nhân của toàn bộ 600 đầu đạn hạt nhân nước này.
Quy mô như vậy khiến giới phân tích ví von: nếu “siêu cường” trước đây được đo bằng kho vũ khí hạt nhân + lãnh thổ rộng, thì giờ đây Trung Quốc đang được xem là một dạng siêu cường năng lượng sạch, với khả năng ảnh hưởng trên hành tinh.
2. Tại sao thế giới cần Trung Quốc để chuyển đổi?
Lý do chủ yếu khiến nhiều quốc gia chưa thể “phi than hoá” (decarbonise) là thiếu khả năng – gồm vốn, công nghệ, chuỗi cung ứng. Trung Quốc đang “lấp đầy” khoảng trống đó:
-
Sản xuất điện tái tạo với quy mô lớn, chi phí ngày càng thấp hơn so với than và khí đốt.
-
Xuất khẩu tấm pin, tuabin gió, công nghệ lưu trữ điện – đặc biệt hướng tới các nước đang phát triển. Theo bài viết, công ty Trung Quốc xuất khẩu công nghệ xanh còn “kiếm tiền nhiều hơn” so với Mỹ kiếm từ xuất khẩu nhiên liệu hóa thạch.
Điều này khiến Trung Quốc không chỉ là người tham gia – mà là nhà cung cấp nền tảng cho chuyển đổi năng lượng toàn cầu.
3. Tác động tới thị trường và chính trị toàn cầu
Thị trường năng lượng
Khi Trung Quốc sản xuất sạch với chi phí ngày càng thấp, điều này hạ giá thành công nghệ tái tạo toàn cầu và tạo ra áp lực lên ngành công nghiệp nhiên liệu hoá thạch. Điều đó có thể làm thay đổi cấu trúc cung – cầu năng lượng toàn cầu:
-
Than và khí đốt có thể mất “miếng bánh” lớn.
-
Các quốc gia phát triển và đang phát triển có thể nhanh hơn trong việc chuyển sang năng lượng tái tạo.
Chính trị và an ninh năng lượng
Việc Trung Quốc trở thành nhà sản xuất và xuất khẩu năng lượng tái tạo lớn cũng đặt ra câu hỏi về an ninh năng lượng và tầm ảnh hưởng:
-
Nhiều nước đang phát triển giờ đây phụ thuộc vào công nghệ và thiết bị từ Trung Quốc – điều này có thể tạo ra “mối quan hệ lệ thuộc mới”.
-
Trong khi đó, chính sách than của Trung Quốc vẫn còn: nước này vẫn cấp phép nhiều nhà máy than mới, và chưa từ bỏ hoàn toàn nền kinh tế dựa vào than.
Điều này khiến một số bên lo ngại: một quốc gia có mô hình sản xuất năng lượng sạch lớn lại đang “giữ trọn” quyền kiểm soát chuỗi cung ứng quan trọng – từ khoáng sản thiết yếu đến sản xuất thiết bị – trong khi vẫn có sức mạnh kinh tế và chính trị lớn.
4. Thách thức và câu hỏi đặt ra
-
Dù năng lượng tái tạo của Trung Quốc phát triển nhanh, bài viết lưu ý rằng nước này vẫn chưa hoàn toàn từ bỏ than – việc này đặt ra mâu thuẫn với mục tiêu khí hậu lâu dài.
-
Ngoài ra, việc gia tăng xuất khẩu công nghệ, đầu tư vào các quốc gia nghèo có thể kéo theo vấn đề nợ công và lệ thuộc – bài viết nhắc tới mô hình “vành đai và con đường” (Belt & Road) như một phần trong bức tranh.
5. Cơ hội và ảnh hưởng đối với các nước đang phát triển và Việt Nam
-
Đối với các nước đang phát triển, công nghệ và năng lượng sạch giá rẻ từ Trung Quốc là cơ hội lớn để nhảy vọt trong chuyển đổi năng lượng – cải thiện đời sống, giảm chi phí điện, và nhanh chóng giảm phát thải.
-
Đối với Việt Nam, khi chi phí đầu vào công nghệ giảm và các thiết bị có sẵn từ nước ngoài, có thể thúc đẩy mạnh mẽ năng lượng mặt trời, gió, lưu trữ điện – và Việt Nam có thể vươn lên trong chuỗi sản xuất xanh toàn cầu.
-
Tuy nhiên cần lưu ý rằng: việc phụ thuộc quá lớn vào thiết bị và công nghệ từ Trung Quốc cũng có thể tạo ra rủi ro – như mất công nghiệp nội địa, mất chủ quyền chuỗi cung ứng, hoặc bị ảnh hưởng bởi chính sách và giá cả từ bên ngoài.
6. Kết luận
Cuộc cách mạng năng lượng sạch của Trung Quốc không chỉ là vấn đề môi trường – nó đang thay đổi cấu trúc kinh tế, chính trị và thị trường toàn cầu.
Nếu như khoảng đầu thế kỷ 20 người ta đếm “sức mạnh quốc gia” bằng kho vũ khí hạt nhân và lãnh thổ rộng lớn, thì đầu thế kỷ 21 có thể sẽ là “sức mạnh năng lượng sạch và chuỗi sản xuất toàn cầu”. Trung Quốc, với năng lực sản xuất khổng lồ và tham vọng toàn cầu, đang viết lại kịch bản.
Các quốc gia, doanh nghiệp và nhà đầu tư cần theo dõi sát xu hướng này – vì quyền lực mới không chỉ nằm ở dầu khí, mà ở tấm pin mặt trời, tua-bin gió và đường truyền điện sạch. Và khi sức mạnh đó nằm trong tay một quốc gia, thị trường và chính trị toàn cầu sẽ khai triển theo cách khác.
Bạn muốn kiếm tiền từ thị trường Forex, Vàng, Chứng Khoán Mỹ,…? Bạn muốn trở thành một nhà đầu tư chuyên nghiệp trong lĩnh vực này nhưng chưa biết bắt đầu từ đâu? Đừng lo, Blog cá nhân Tài Chính Forex – TaiChinhForex.com được tạo ra để chia sẻ những thông tin hữu ích và cần thiết nhất cho người mới bắt đầu trong lĩnh vực tài chính Forex cho dù bạn đang sống ở quốc gia nào trên thế giới. Xem thêm phần Giới thiệu về Tài Chính Forex để hiểu hơn về trang web này!
